Χοντρές, λεπτές, μακρουλές ή κοντές, από τα βάθη της αρχαιότητας, μέχρι τις αρχές του αιώνα, από κεχριμπάρι ή από πόδι κόκορα, οι πίπες είναι μεγάλο μεράκι.

Αυτό μας έδωσε να καταλάβουμε ο Πάνος Χαραλάμπους, όταν μας έλεγε την ιστορία της κάθε πίπας από την μεγάλη του συλλογή. «Δεν είμαι συλλέκτης», δηλώνει, «και είμαι μάλιστα φανατικός αντικαπνιστής». Κάτι όμως στην μορφολογία των καπνικών αντικειμένων τον συγκινεί γι αυτό και εντοπίζει τα πιο ιδιαίτερα στα μεγάλα ευρωπαϊκά υπαίθρια παζάρια. Αυτές είναι μερικές από τις καλύτερες πίπες που διαθέτει. 

Φώτο: Eftychia Vlachou

Οικογενειακό κειμήλιο του 20ου αιώνα. Αυτή η πίπα ήταν του παππού μου. Χρονολογείται από την εποχή των Βαλκανικών Πολέμων και είναι χειροποίητη, από κόκαλο και ρείκι.  

Ανθρωπόμορφο τασάκι, 1947, Μακρόνησος.
Το τασάκι αυτό, το έφτιαξε ο πατέρας μου στην εξορία, στη Μακρόνησο. Είχε φτιάξει αυτό κι ένα σκάκι, το οποίο παραχωρήσει στο ΚΚΕ, στα πλαίσια μιας γιορτής που έκανε ο Οδηγητής όπου εξέθεταν στα φεστιβάλ αντικείμενα τον εξόριστων. Δυστυχώς χάθηκε.

Σκοτσέζικη πίπα.
Την ανακάλυψα σε ένα παζάρι στην Γλασκόβη το 1990, όπου τότε τελούσε πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης. Από ακατέργαστο ξύλο.

Πίπα ναυτικού από πηλό.
Οι πήλινες πίπες χρησιμοποιούνταν κατά κύριο λόγο από ναυτικούς, καθώς είναι ανθεκτικές στις καιρικές συνθήκες και διαρκούν πιο πολύ.  Από το ίδιο παζάρι στην Γλασκόβη.

Πίπα από καλαμπόκι. 

Πίπα Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.
Πίπα φρουράς για να μην φαίνεται η κάφτρα των ελεύθερων σκοπευτών μέσα στη νύχτα και τους προδίδει. Τη βρήκα σε παζάρι στο Βερολίνο.

Περουβιανή Πίπα.
Αυτή τη βρήκα σ’ ένα παζάρι στη Μαδρίτη. Μια παλιατζού εκεί, ήταν από την Θεσσαλονίκη. Πιάσαμε την κουβέντα και μου είπε ότι αυτή η πίπα είναι από τη Ν. Αμερική και πιθανότατα απ’ το Περού. Ελπίζω να μη με γέλασε. Πρέπει να είναι κάτι μεικτό. Ενώ έχει πλαστεί από Ινδιάνους, έχει νέγρικη μορφή.

Ινδιάνικη πίπα.
Επίσης από το παζάρι στη Μαδρίτη. Μου εξήγησαν ότι πρόκειται μόνο για την μήτρα. Οι Ινδιάνοι  έβαζαν ένα οποιοδήποτε κούφιο ξυλάκι στην βάση κι έτσι ρουφούσαν.

Πίπα ναυτικού.
Πάλι από τη Γλασκόβη.

Ρώσικες Πίπες.
Κεχριμπαρένιες κοντές πίπες, από παζάρι στο Μοναστηράκι.  Όταν είχαν έρθει το ’80 οι Ρωσοπόντιοι υπήρχε μεγάλη εισροή τέτοιων πιπών στη χώρα.

Πίπες φυλακισμένων.
Προπολεμική πίπα από μηρό αλέκτορος. Σε εποχές ανέχειας, οι φυλακισμένοι προσπαθούσαν με διάφορες τεχνοτροπίες να φτιάξουν όπως μπορούσαν μια πίπα για να καπνίσουν.

Γαλλικές πίπες.
Αυτές είναι πιο κομψές. Τις έχω βρει σε παζάρια στο Παρίσι. Συνθετικό υλικό με κεχριμπάρι. Ή νταβατζήδες ή πόρνες τις είχαν συνήθως αυτές, κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν τις κρατούσαν και καθώς πρέπει κορίτσια. Μερικές έχουν και κάποια art nouveau στοιχεία.

Πίπα Ναυτικού.
Πιθανότητα Εγγλέζικη. Φτηνή πίπα μαζικής παραγωγής για χρήση από τις χαμηλές τάξεις.

Ταμπακιέρα φυλακισμένου.
Ταμπακιέρα από γυναικείες φυλακές. Η χρήση δέρματος δείχνει και την έλλειψη σάρκας. Μάλλον κάποια φαντασιώνονταν αυτή που την έφτιαχνε Την βρήκα κι αυτή σε ένα παζάρι στο Μοναστηράκι.