Ο Θανάσης Σκρουμπέλος μας διηγείται την ιστορία της μικρής αφρικάνας Βέλβετ, του Μπάμπη ‘που του αρέσουν τα αγόρια’ και της εκπορνευμένης Ελλάδας της Μεταπολίτευσης σε μια νουβέλα τσέπης.

‘… κύριε άφες αυτοίς, οίδασι γαρ τι ποιούσι τα καθίκια… άσπρα και μαύρα… η κακιά ψυχή ό,τι χρώμα σάρκα θες φοράει…’

Η Βέλβετ Παλμ ζει κλειδωμένη σε ένα μικρό διαμέρισμα της οδού Αισχύλου, περιμένοντας ένα μικρό κουκί να πετάξει βλαστό από μια γλάστρα γεμάτη κάτουρα γάτας. Της υποσχέθηκαν ότι θα μείνει σε τούτο το δωμάτιο άλλες εκατό μέρες και εκείνη βάλθηκε να μετράει μέρες και πελάτες που την επισκέπτονται για να εκτονώσουν πάνω της την καταπιεσμένη τους λίμπιντο. Πίσω στην χώρα της είχε ζήσει μια αστική ζωή. Οι καλές ημέρες όμως δεν κράτησαν πολύ και κυνηγημένη κατέληξε παράνομη στα σύνορα με την Ελλάδα. Θύμα κυκλώματος μαστροπείας, κακοποίησης αλλά και ενός ολόκληρου δικτύου διαφθοράς που συντηρούν οι αρχές του τόπου, οι φιλήσυχοι νοικοκυραίοι και οι καλοθελητές της διπλανής πόρτας, η δεκαεξάχρονη Βέλβετ ασφυκτιά στον αγώνα να διατηρήσει τη ψυχή της καθαρή σε σώμα βιασμένο. Δίπλα της θα σταθεί ο Μπάμπης, γιος του Αλέξη, του αστυνομικού που την έκλεισε στο μπουρδέλο, ο οποίος σε μια στιγμή υπέρβασης θα αυτοδικήσει ως απόκοσμη Blue Velvet. Η ιστορία είναι εμπνευσμένη από διάσπαρτα πραγματικά γεγονότα και γράφτηκε σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστία του ΟΗΕ.

Ποια ήταν η αφορμή για να γράψετε την ‘Ιστορία της Βέλβετ Παλμ’;
Αφορμή στάθηκε η καθημερινή τραγωδία του να συναντάς κάθε βράδυ στην Αθήνα, ειδικά αν μένεις κοντά στην Πατησίων όπως εγώ, μικρά κορίτσια στην πορνεία. Επίσης έχω μια ιδιαίτερη σχέση με το ζήτημα της μετανάστευσης, μιας και τόσο ο πατέρας με τον παππού μου υπήρξαν μετανάστες, όσο και εγώ ο ίδιος. Έφυγα απ’ την Ελλάδα επί Χούντας, με τη βοήθεια της Διεθνούς Αμνηστίας, η οποία μου έδωσε υποτροφία για να σπουδάσω στο εξωτερικό.

Οι Έλληνες σε πολλές στιγμές της σύγχρονης ιστορίας βρέθηκαν στην θέση του οικονομικού μετανάστη και του πολιτικού πρόσφυγα. Πιστεύετε ότι ο σημερινός έλληνας αναγνωρίζει στην εθνική του ταυτότητα και την ιδιότητα του μετανάστη ή προτιμά να την ξεχνά;
Τα τελευταία χρόνια με όλη αυτή τη ψευδή ευημερία, την ‘πρασινίλα’ και το lifestyle της μεταπολίτευσης, ξεχάστηκε το παρελθόν μας. Γίναμε όλοι πρίγκιπες. Παρατηρώ δε, ότι δεν υπάρχει μεταναστευτική συνείδηση ούτε σε κόσμο που ήρθε από την Γερμανία. Δεν το είχαν σαν πληγή μέσα τους.

Η ιστορία της Βέλβετ εκτυλίσσεται ακριβώς σε εκείνη την εποχή της οργιώδους διαφθοράς και του άναρχου πλουτισμού. Πώς βιώσατε την περίοδο αυτή;
Η μεταπολίτευση ήταν μια περίεργη περίοδος για το ελληνικό κράτος. Ο καθένας άρμεγε το κράτος ενώ όλοι προέβλεπαν την Κρίση. Γνωρίζαμε ότι το 2013 θα σταματούσε να δίνει λεφτά η ΕΟΚ, οπότε ξέραμε ότι μετά θα υπήρχε πρόβλημα. Ήταν η εποχή του εφήμερου πλουτισμού και της αρπαχτής, το μόνο πράγμα που είχε αξία ήταν να λάμψεις ισότιμα με τον γείτονά σου, με τη βοήθεια ενός ακριβού αυτοκίνητου και ενός καινούριου διαμερίσματος. Η ιστορία της Βέλβετ είναι in vitro η ιστορία της Ελλάδας των τελευταίων τριάντα χρόνων. Μιας κοινωνίας που χωρίς παραγωγικές αξίες και υποδομές, βρεθήκαμε όλοι με δάνεια και περιουσία. Αυτή είναι η μοίρα του φτωχού και μικρού τόπου.

Φωτο: Manteau Stam.

Στο βιβλίο θίγονται οι περιπτώσεις βίας και αναταραχής σε χώρες της Αφρικής. Θεωρείτε ότι υπάρχει πολιτική σκοπιμότητα πίσω από αυτές τις καταστάσεις;
Στην Αφρική γίνεται όργιο αίματος. Βλέπεις παιδιά με καλάσνικοφ που τα υποχρεώνουν να βιάζουν γυναίκες. Παλιότερα έγιναν προσπάθειες δημοκρατικών καθεστώτων, όπως αυτό του Λιμούμπα. Δεν άντεξαν όμως γιατί τα οργανωμένα διεθνή συμφέροντα τις κατέπνιξαν στο αίμα για να διατηρήσουν την εξουσία τους. Η μικρή Βέλβετ Παλμ της ιστορίας, ανήκει στην αστική τάξη και γι’ αυτό είναι περίπτωση ανθρώπου μορφωμένου με δημοκρατική συνείδηση και ουμανιστική παιδεία. Αυτά θα είναι τα ιδεολογικά και ψυχικά της κρατήματα που θα δίνουν δύναμη στις δύσκολες στιγμές που θα έρχεται σε επαφή με ανθρώπους διεφθαρμένους. Μόνο άμα ζήσεις τη φρίκη εκτιμάς τα αγαθά της δημοκρατίας. Γι’ αυτό τα κύματα μεταναστών από την Αφρική δεν πρόκειται να μειωθούν, γιατί η Ευρώπη παραμένει η μοναδική κοιτίδα φωτός μέσα σε ένα κόσμος βίας και ανελευθερίας.

Είναι τόσο έντονο το πρόβλημα με τους μετανάστες στην Ελλάδα;
Δεν θεωρώ ότι η Ελλάδα έχει σημαντικό πρόβλημα με τους μετανάστες. Στην Ισπανία είναι πολύ έντονα τα πράγματα. Η χώρα μας είναι πόρτα από την Ασία στο όνειρο της Δύσης. Έχω ταξιδέψει σε χώρες της Ασίας και ξέρω ότι η κατάσταση είναι φριχτή, ο κόσμος θα έκανε τα πάντα για να φύγει.

Ποιο είναι το σημαντικότερο πρόβλημα της Ελλάδας σήμερα;
Κοίταξε έξω και θα δεις, ανθρώπους να κοιμούνται στο δρόμο και να ψάχνουν τα σκουπίδια. Οι εικόνες αυτές σε επηρεάζουν και ανάλογα με το πλάσιμο του χαρακτήρα σου θα διαλέξεις είτε να προσπεράσεις, είτε να βοηθήσεις, είτε να τους διώξεις ‘να καθαρίσει ο τόπος’. Το χειρότερο όμως είναι ότι συνηθίσαμε σε αυτές τις εικόνες. Μου θυμίζει μια φορά που κοιτούσα με τον πατέρα μου τις εικόνες της Κατοχής με τους νεκρούς στο δρόμο και ο πατέρας μου το αντιμετώπιζε ως μια καθημερινότητα. Σε μια χώρα που ο καθένας κοιτάει να σώσει τον εαυτό του και η εξουσία αναπαράγεται μέσα από τη διαφθορά και το ψέμα, το σημαντικότερο πρόβλημα είναι ότι καταλύεται η ηθική βάση της κοινωνίας. Και αυτό δεν είναι ηθικολογία, είναι η ανάγκη μου να ανασάνω σε έναν καλύτερο κόσμο.

Πώς βίωνει η μικρή Βέλβετ τη συνθήκη του πληρωμένου έρωτα;
Η ιστορία της Βέλβετ αφηγείται τον πληρωμένο έρωτα, εκείνον που με σκληράδα ορίζει όχι μόνο το σώμα αλλά και την ψυχή του παθόντος. Η Βέλβετ είναι μια ανυπεράσπιστη ύπαρξη στην οποία ξεσπά ο καθένας ενώ εκείνη δεν έχει τον παραμικρό τρόπο να αντιδράσει. Μπροστά στην σκληρή ιστορία της μικρής αυτής κοπέλας, η τοπική κοινωνία κλείνει τα μάτια γιατί βολεύεται.

Υπάρχουν περιπτώσεις γυναικών που ξέφυγαν από τα κυκλώματα πορνείας;
Με την επικοινωνία μου με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, έμαθα ότι είναι πολύ λίγες περιπτώσεις κοριτσιών καταφέρουν να ξεφύγουν από την πορνεία. Σε αυτό το κύκλωμα σε απομυζούν μέχρι να πεθάνεις.

Μπορείτε να μου φτιάξετε το προφίλ ενός πορνοπελάτη σήμερα;
Παλιότερα σε μια εποχή που το σεξ δεν ήταν τόσο ελεύθερο, όλοι έκαναν τις λεγόμενες ‘μπουρδελότσαρκες’. Σήμερα όμως στην κατηγορία αυτή ανήκουν κυρίως μετανάστες και μεσήλικες που έχουν κουραστεί από τη συζυγική ζωή. Δεν υπάρχει συναισθηματική εμπλοκή με την πόρνη, την βλέπουν ως τρύπα, γιατί πληρώνουν και όταν πληρώνεις η σχέση γίνεται αντικειμενική, δεν μπερδεύεσαι. Ο αγοραίος έρωτας είναι σχέση εκτόνωσης. Γι αυτό και είναι σύνηθες φαινόμενο να χτυπούν ή να βρίζουν την πόρνη. Σε αυτό το σημείο αναδύεται και ο φασισμός του μικροαστού. Παλιότερα αυτό μπορούσες να τον συναντήσεις σε όλες τις υπηρεσίες. Έλεγε ο κόσμος ‘σε πληρώνω κύριε, δεν σε πληρώνω; Άρα θα κάνεις ό,τι σου ζητήσω’. Σήμερα το συναντάς σχεδόν αποκλειστικά στα μπουρδέλα. Μάλλον βοηθά το σκοτάδι και η ατιμωρησία. Η ατιμωρησία αυξάνει το θράσος και το βίτσιο.

Ποιος ο ρόλος των ΜΜΕ στο ζήτημα της μετανάστευσης; Πόσο ενδεικτικό είναι το παράδειγμα των οροθετικών πορνών;
Αυτό που ενδιαφέρει τα Μέσα, είναι το σκάνδαλο. Όταν κάποτε έκανα μάθημα σεναρίου, με είχαν ρωτήσει τι είναι η τηλεόραση. Απάντησα και εγώ ότι είναι μια βιτρίνα διαφήμισης που ανάμεσα στις διαφημίζεις βάζει και κανένα σήριαλ. Η τηλεόραση κάνει σημαντική προπαγάνδα, υπηρετώντας είτε πολιτικές είτε εμπορικές σκοπιμότητες. Θέλει παιδεία και ισχυρές αντιστάσεις για να σωθείς.

Οι σημαντικότερες στιγμές δράσης στο βιβλίο γίνονται όταν οι ήρωες βρίσκονται είτε σε κατάσταση καταληψίας είτε παρενδυμένοι. Όταν βρίσκονται με κάποιο τρόπο έξω από τον εαυτό τους. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Γιατί πάντα οι ηρωικές πράξεις γίνονται ότι επικρατεί το παράλογο. Ο λογικός άνθρωπος δεν κάνει ηρωικές πράξεις γιατί τις μετράει και φοβάται. Η Βέλβετ γίνεται ηρωίδα γιατί έχει το Θεό μέσα της ή καλύτερα, το δαίμονα. Είναι ο ίδιος δαίμονας των ελλήνων που μαθαίνουμε από την αρχαιότητα.

Υπάρχει σήμερα αυτός ο δαίμονας των Ελλήνων;
Βέβαια υπάρχει και σιγά σιγά συσσωρεύεται. Δεν ξέρεις τι θα βγάλει. Έλεγε ο Βάρναλης ‘σαν ξυπνήσεις μονομιάς θα ρθει ανάποδα ο ντουνιάς’. Ένας άνθρωπος που δεν μπορεί να αμυνθεί πια, που τον έχει καταπιεί η κατάσταση και τον ξεσκίζουν από παντού, έχει μόνο τη δημοκρατική του συνείδηση-οδηγό για να βρει το φως. Η Βέλβετ είμαστε εμείς. Μια κραυγή του δημοκρατικού ανθρώπου.

‘Η Ιστορία της Βέλβετ Παλμ’ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Τόπος.