Συναντήσαμε τον Αντώνη Τσιχλάκη έξω απ’ το νεκροταφείο του Ασπροπύργου. Στο εργαστήριό του χαϊδέψαμε πανέμορφα ζώα με γυάλινα μάτια, είδαμε πώς ταριχεύεται ένας φασιανός και μάθαμε γιατί οι καθολικοί μπορούν να ζήσουν για πάντα.

Φωτο: Manteau Stam.

Το εργαστήριο του κ. Αντώνη έχει γεμίσει πούπουλα και ίνες βαμβακιού. Σίγουρα κάποια έχουν μπει στη μύτη μου. Το γλυκό νεραντζάκι που μας έφερε η γυναίκα του έχει μείνει απείραχτο στον δίσκο.  Ούτε τα σωθικά του φασιανού στη πλαστική σακούλα, ούτε η μυρωδιά της φαινόλης ανοίγουν ιδιαίτερα την όρεξη. Δύο ώρες νωρίτερα φτάναμε στο ραντεβού με τον ταριχευτή. «Συνάντηση έξω απ’ το νεκροταφείο του Ασπρόπυργου» μας είχε πει στο τηλέφωνο. Λογικά καταλάβαινε την ειρωνεία, αλλά δεν το έκανε επίτηδες. Το νεκροταφείο ήταν κοντά στο σπίτι του και ένα από τα λίγα χαρακτηριστικά σημεία της περιοχής. Ακολουθώντας το τζιπ του φτάσαμε στην αυλή  και τα τρία όμορφα κυνηγετικά σκυλιά του. «Ανεβείτε εσείς και έρχομαι. Και μη φοβάστε, ψόφια είναι!» μάς είπε ανοίγοντας την πόρτα για την ταράτσα. Τα δύο μικρά δωμάτια στην κορυφή του σπιτιού ξεχειλίζουν. Θέλεις πολύ χρόνο για να επεξεργαστείς ό,τι βλέπεις: φωτογραφίες από περήφανα κυνήγια σε όλους τους τοίχους, εργαλεία του επαγγέλματος, ένας φωτισμένος πάγκος, κουτιά με γυάλινα μάτια, ένα φλαμίνγκο, μια αγριόγατα σταματημένη για πάντα στη στιγμή που πιάνει το θύμα της, ένα τεράστιο κεφάλι αγριογούρουνου, φιλικά σημειώματα και εκατοντάδες εντυπωσιακά πουλιά.

«Πρώτα το κοιτάω, να δω τις λεπτομέρειές του, την ομορφιά του σαν σύνολο πριν ξεκινήσω να το φτιάχνω», εξηγεί ο  κ. Αντώνης αφού βγάζει τον σκοτωμένο φασιανό απ’ τη σακούλα. Ξεκινάει κάνοντας μια τομή στη μπροστινή πλευρά του πουλιού, στο στήθος. «Πρέπει να έχεις μάθει ορνιθολογία, να ξέρεις το κάθε πουλί τις στάσεις του, πώς κινείται, τι χρώματα έχει, ώστε να το δείξεις σωστά. Η σωστή στάση είναι τελικά που μετράει πιο πολύ. Πρέπει να ξέρεις και από ανατομία. Πού ξεκινάει το πόδι, μέχρι πού φτάνει, τα πάντα» λέει. Το ροζ κρέας είναι πλέον εκτεθειμένο και μερικά φύλλα εφημερίδας μπαίνουν ανάμεσα στο δέρμα και το κρέας για να μαζέψουν το αίμα και να διευκολύνουν την διαδικασία. Όλο το εσωτερικό του πουλιού θα αφαιρεθεί. Το στήθος δεν είναι πολύ αηδιαστικό γιατί θυμίζει νωπό κοτόπουλο. Όταν τα κιτρινόμαυρα κομμάτια (λίπος, σπλήνα κ.τλ.) αρχίζουν να πέφτουν στη σακούλα σκουπιδιών, αρχίζει και η προσπάθεια να το παίξουμε χαλαρές. Το ραδιόφωνο παίζει Θέλξη και Αγγελική Ηλιάδη.

«Το πρώτο ζώο που έφτιαξα ήταν γάτα. Ήταν της γιαγιάς μου. Είχε ψοφήσει και εκείνη έκλαιγε και μού έλεγε ότι δεν θέλει να τη θάψει. Ήμουν 18 τότε. Η μόνη εμπειρία που είχα ήταν τα αρνιά που είχα δει να γδέρνουν και να διατηρούν τα δέρματά τους, βάζοντας μέσα στάχυα, χαρτόνια ή πανιά. Η τελευταία γάτα που έφτιαξα ήταν για έναν φίλο μου. Σιάμ. Τής είχε μεγάλη αγάπη. Μετά από μια βδομάδα αφού του την παρέδωσα, πέθανε και εκείνος. Έχω φτιάξει και πολλά σκυλιά. Ψοφάνε και οι ιδιοκτήτες θέλουν να τα έχουν στο σπίτι τους. Κυρίως για συναισθηματικούς λόγους αγοράζει ο κόσμος ταριχευμένα ζώα». Στο σημείο αυτό έχει τραβήξει με σύριγγα όλο το υγρό από το μυαλό και τα μάτια του φασιανού και ετοιμάζεται να αποκολλήσει τον λαιμό. «Χρειάζεται πάντα είναι να έχεις καλή αφή. Κανονικά πρέπει να φοράς γάντια. Εγώ δεν φοράω γάντια για να το φτιάχνω όσο καλύτερα μπορώ. Κακώς βέβαια, γιατί είναι πολλά τα μικρόβια που μεταφέρονται από το πτηνό ή το ζώο στα χέρια σου. Από μια παρανυχίδα μπορεί να μπει στο αίμα σου. Κάνω, βέβαια, εμβόλια, κυρίως ηπατίτιδας. Υπάρχουν πολλές αλλεργιογόνες ουσίες που μεταχειρίζομαι. Και πολλές καρκινογόνες, αλλά προσπαθώ να τις αποφεύγω. Το μεγαλύτερο κόστος της δουλειάς είναι στα φάρμακα. Και στα χέρια σου. Τα περνάω μετά με ελαφρόπετρα. Δεν μπορείς να πιάσεις κάποιον να χαιρετήσεις. Χρησιμοποιώ κρέμες πιο πολύ απ’ τις γυναίκες» συνεχίζει. Ο κ. Αντώνης είναι ιδιαίτερα συμπαθής αν παραβλέψεις το γεγονός ότι έχει αφαιρέσει, μπροστά στα μάτια μας το κρέας, το λίπος, τα κόκαλα, τον λαιμό και τα μάτια ενός πολύχρωμου φασιανού. Βήμα-βήμα μάς εξηγεί τι κάνει, αστειεύεται και πίνει καφέ από μια κούπα με τον Τουίτι. Η σκόνη με την ποτάσα αλουμινίου είναι ακριβώς δίπλα στην κούπα του. Παίρνει λίγη με τα δάχτυλά του, περνώντας την ανησυχητικά κοντά απ’ τον καφέ του και πασπαλίζει το εσωτερικό του πουλιού.

Η ενασχόληση του με το κυνήγι από μικρή ηλικία, λέει, τον έκανε να ασχοληθεί με την ταρίχευση: «Ήθελα να ταριχεύω αυτά που σκότωνα για να τα έχω. Για να θυμάμαι πώς το θήρευσα, αλλά και επειδή μου άρεσαν τα χρώματά τους. Παίρνεις κάτι ψόφιο και του ξαναδίνεις «ζωή». Αν δεν το πετύχω δεν μπορώ, με στέλνει, με χαλάει. Παλιά, άμα δεν πετύχαινα κάτι, δεν μου άρεσε, ανέβαινα στο εργαστήριο και το ξανάσπαγα. Δεν μπορούσα να δεχτώ ότι δεν είναι όμορφο όπως ήταν πριν. Δεν μπορώ να πάρω να σφάξω μια κότα ή ένα κουνέλι για φαγητό. Την ταρίχευση όμως την έβλεπα πάντα τελείως διαφορετικά γιατί δημιουργούσα κάτι. Στα εικοσιτέσσερά μου σπούδασα σε σχολή ταριχευτών, στον Καναδά, στο Winnipeg. Είναι μια τέχνη τη οποία πλήρωσα πολύ ακριβά. Έξι εκατομμύρια, το 1986. Δεν έβγαινα ούτε για καφέ για να τα μαζέψω». Στο μεταξύ, έχει αρχίσει να γεμίζει το πουλί με βαμβάκι και μεταξοβάμβακο. «Υπάρχουν τρεις τεχνικές ταρίχευσης: με γέμισμα, με φάρμακο, ή με καλούπι. Οι παλιοί ταριχευτές δεν βγάζανε τίποτα. Έβγαζαν μόνο τα άντερα, έβαζαν φορμόλη. To καλούπι φτιάχνεται από γύψο ή από πολυουρεθάνη και πάνω του μοντάρεις το δέρμα. Η πιο σωστή τεχνική όμως, από θέμα ομορφιάς, είναι το γέμισμα. Βγάζεις και βάζει όσο έβγαλες». Το γέμισμα είναι το πιο δύσκολο κομμάτι. Πρέπει να αντικαταστήσεις το κρέας που έβγαλες με βαμβάκι. Αν βάλεις λιγότερο απ’ ό,τι πρέπει, το ζώο θα βγει κατσιασμένο. Αν βάλεις περισσότερο, το δέρμα του θα σπάσει.

«Κανονικά είμαι καπετάνιος σε ρυμουλκό. Έχω τελειώσει την εμποροπλοιάρχων. Ταξίδευα πολύ. Ήθελα να ξεμπαρκάρω Ελλάδα και να κάνω κάτι διαφορετικό. Ταρίχευση νεκρών. Αν είσαι καθολικός παίρνεις άδεια για να ταριχεύσεις το αγαπημένο σου πρόσωπο. Ελέγχεσαι από ψυχίατρο, υπογράφουν όλοι οι συγγενείς και μετά παίρνεις άδεια από την εκκλησία. Εδώ όμως είναι δύσκολο να το κάνεις. Το κράτος δεν το απαγορεύει αλλά έχουμε πρόβλημα με την εκκλησία. Το έχω δει παρόλα αυτά να γίνεται στο εξωτερικό και το έχω σπουδάσει. Ήταν μέσα στα πράγματα που μάθαμε στη σχολή. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν ταριχευτές ανθρώπων. Μερικές φορές το μυαλό του ανθρώπου είναι λίγο αρρωστημένο. Θέλει αντί να πηγαίνει να βλέπει το αγαπημένο του πρόσωπο στο νεκροταφείο, να τον έχει στον καναπέ στο τζάκι δίπλα ή σε μια καρέκλα ή με τις πιτζάμες. Δεν μπορείς να πεις αν είναι σωστό ή λάθος».

Το κουφάρι του φασιανού έχει αρχίσει να μοιάζει πάλι με κάτι ζωντανό. Σύρματα τυλιγμένα με βαμβάκι έχουν περαστεί στα πόδια και τον λαιμό του, φτιάχνοντας ένα είδος μεταλλικού σκελετού. Το δέρμα εμποτίζεται με μερικά ακόμα δύσοσμα φάρμακα και ράβεται προσεκτικά. Μένει μόνο να στηθεί σωστά σε ένα κομμάτι ξύλο και να αποκτήσει το γυάλινο μάτι που θα κοιτάει όπως πρέπει: «Τα μάτια είναι εισαγόμενα και στοιχίζουν ακριβά, μέχρι και 70 ευρώ το ζευγάρι. Πρέπει να κρατιούνται από το βλέφαρο. Η ομορφιά σε ένα πουλί ή σε ένα ζώο είναι στο μάτι. Αν δεν μπει σωστό μάτι, με τον σωστό τρόπο, χάνει όλο το σύνολο. Και θέλει παρακολούθηση και τις επόμενες μέρες. Μην αλλάξει θέση, μη κλείσει και δεν ανοίγει μετά». «Όλο αυτό με έχει βοηθήσει να ξεπεράσω τον φόβο για τον θάνατο. Πολλοί με αντιμετωπίζουν περίεργα όταν μαθαίνουν τι κάνω. Κυρίως, δεν πιστεύουν ότι κάποιος χαμηλών τόνων σαν και εμένα κάνει κάτι τέτοιο. Όμως πρέπει να είσαι χαμηλών τόνων για να κάνεις αυτή τη δουλειά, να είσαι απαλός. Πρέπει να είμαι ήρεμος και ευτυχισμένος θα έλεγα ακόμα, για να ξεκινήσω να φτιάξω κάτι». Ο φασιανός στεγνώνει με μερικές λωρίδες εφημερίδας να τον κρατάνε στην σωστή στάση. Σε λίγες μέρες θα είναι εντελώς έτοιμος. Αν μπει σε καμφορά και λεβάντα και γλιτώσει τον σκόρο θα ζήσει για πάντα. Έξω έχει βραδιάσει. Τρώμε το νεραντζάκι. Η φλούδα είναι διακριτικά πικρή. Ευχόμαστε να μην είναι φαινόλη.

Ταρίχευση Φασιανού

Κάνεις μια τομή απ’ το στήθος προσέχοντας να κόψεις, όσο γίνεται, λιγότερα φτερά. Βγάζεις όλο το δέρμα από το κρέας για να το ξεχωρίσεις τελείως.
Βάζεις μέσα εφημερίδα για να μην γυρίσουν τα φτερά προς τα μέσα και για να μαζεύει το αίμα.
Αφαιρείς το στήθος και τα λίπη.
Με μια σύριγγα σπας το μυαλό εσωτερικά και το τραβάς έξω.
Τραβάς το υγρό απ’ τα μάτια. Βάζεις βαμβάκι, για να μη σου βγάλει αίμα.
Αποκολλάς τον λαιμό από την βάση. Βγάζεις  τον οισοφάγο κ.τ.λ.
Ρίχνεις ποτάσα αλουμινίου. Θα συντηρήσει το δέρμα και δεν θα το αφήσει να κολλήσει,  μέχρι  να του φτιάξεις τον ψεύτικο λαιμό.
Βάζεις φαινόλη και τανίνη στο εσωτερικό για να στεγνώνουν το κρέας.
Φτιάχνεις μια κατασκευή από σύρμα τυλιγμένο με βαμβάκι. Θα μπει στο εσωτερικό του λαιμού για να δώσει στήριξη και κίνηση.
Αφαιρείς το κρέας από τα πόδια. Τοποθετείς ανάλογη κατασκευή στο εσωτερικό. Κρατάς το κόκαλο. Αυτό θα αφήσει μια κίνηση και μια στήριξη που θα σε βοηθήσει.
Γεμίζεις το εσωτερικό του πουλιού με βαμβάκι και μεταξομάμβακο.
Ενώνεις τα σύρματα που έχεις περάσει στο λαιμό και τα πόδια, με έναν σφιγκτήρα, σαν ραχοκοκαλιά.
Ράβεις το δέρμα πριν ολοκληρωθεί το γέμισμα. Αν το γεμίσεις όλο και μετά το ράψεις μπορεί να κοπεί το δέρμα. Τα κενά θα τα γεμίσεις μετά, σπρώχνοντας βαμβάκι μέσα από τον λαιμό.
Το στήνεις πάνω σε ξύλο στη στάση που του ταιριάζει.
Βάζεις μερικές λωρίδες από εφημερίδα για να μείνει στη στάση που θέλεις μέχρι να στεγνώσουν τα φάρμακα.
Βάζεις γυάλινα μάτια. Τα παρακολουθείς τις επόμενες ώρες για να μην αλλάξουν θέση.